Bài 26. Phân loại và gọi tên hợp chất hữu cơ
Biết phân loại hợp chất hữu cơ. Có khái niệm về một số loại danh pháp phổ biến. Biết gọi tên mạch cacbon chính gồm từ 1 đến 10 nguyên tử
C.
I- PHÂN LOẠI HỢP CHẤT HỮU CƠ
1. Phân loại
Hợp chất hữu cơ được phân thành hiđrocacbon và dẫn xuất của hiđrocacbon.
* Hiđrocacbon là những hợp chất được tạo thành từ hai nguyên tố C và H.
Hiđrocacbon lại được phân thành hiđrocacbon no (thí dụ: CH4,C2H6); hiđrocacbon không no (thí dụ: CH2=CH2); hiđrocacbon thơm (thí dụ: C6H6).
* Dẫn xuất của hiđrocacbon là những hợp chất mà trong phân tử ngoài C,H ra còn có một hay nhiều nguyên tử của các nguyên tố khác như O,N,S,halogen,…
Dẫn xuất của hiđrocacbon lại được phân thành dẫn xuất halogen như CH3Cl,CH2Br−CH2Br,…; ancol như CH3OH,C2H5OH,…; axit như HCOOH,CH3COOH,…
2. Nhóm chức
Thí dụ: * Đimetyl ete (H3C−O−CH3) không phản ứng với natri. Metanol (CH3OH) và etanol (H3C−CH2OH) phản ứng với natri giải phóng hiđro.
CH3OH+Na→CH3−ONa+1/2 H2
H3C−CH2−OH+Na→H3C−CH2−ONa+1/2 H2
* Etanol và metanol đều phản ứng với hiđro bromua, thí dụ:
H3C−CH2−OH+HBr→H3C−CH2−Br+H2O
Nhận xét: Nhóm OH đã gây ra các phản ứng phân biệt etanol, metanol với đimetyl ete và với các loại hợp chất khác nên nhóm OH được gọi là nhóm chức.
Nhóm chức là nhóm nguyên tử gây ra những phản ứng đặc trưng của phân tử hợp chất hữu cơ.
Cấu tạo của nhóm chức thường được viết rõ ràng, đầy đủ, phần còn lại của phân tử có thể được viết tắt là R. Thí dụ: CH3−CH2−OH và CH3−OH đều được ghi bởi công thức chung là R−OH.
II – DANH PHÁP HỢP CHẤT HỮU CƠ
1. Tên thông thường
Tên thông thường của hợp chất hữu cơ thường được đặt theo nguồn gốc tìm ra chúng, đôi khi có thể có phần đuôi để chỉ rõ hợp chất thuộc loại nào.
HCOOH : axit fomic CH3COOH : axit axetic C10H20O : mentol
2. Tên hệ thống theo danh pháp IUPAC
a) Tên gốc – chức
CH3CH2−Cl CH3CH2−O−COCH3 CH3CH2−O−CH3
(etyl clorua) (etyl axetat) (etyl metyl ete)
b) Tên thay thế
Thí dụ:
Tên thay thế được viết liền (không viết cách như tên gốc – chức), có thể phân làm ba phần như sau:
H3C−CH3 H3C−CH2Cl H2C=CH2 HC≡CH
(et+an) (clo+et+an) (et+en) (et+in)
etan cloetan eten etin
Để gọi tên hợp chất hữu cơ, cần thuộc tên các số đếm và tên mạch cacbon như bảng 4.1.
Bảng 4.1. Tên số đếm và tên mạch cacbon chính
Tổng số đánh giá:
Xếp hạng: / 5 sao
Chia sẻ
Các bài giảng hoá học liên quan
Bài 12. Phân bón hóa học
Nội dung bài học Phân bón hóa học tìm hiểu về khái niệm phân bón hóa học và phân loại. Tính chất, ứng dụng, điều chế phân đạm, lân, kali, NPK và vi lượng.
Bài 52. Luyện tập Dẫn xuất halogen
Hiểu phản ứng thế và phản ứng tách của dẫn xuất halogen. Biết ứng dụng dẫn xuất halogen trong tổng hợp hữu cơ và trong thực tế .
Bài 21. Hiệu độ âm điện và liên kết hóa học
Hiệu độ âm điện ảnh hưởng như thế nào đến các kiểu liên kết hóa học?
Bài 15. Một số thao tác thực hành thí nghiệm hóa học. Sụ biến đổi tính chất của các nguyên tố trong chu kì và nhóm
Hỗ trợ học sinh rèn luyện một số kĩ năng sử dụng hóa chất và dụng cụ thí nghiệm để đảm bảo an toàn và kết quả thí nghiệm
Một số định nghĩa cơ bản trong hoá học.
Mol là gì?
Trong hóa học, khái niệm mol được dùng để đo lượng chất có chứa 6,022.10²³ số hạt đơn vị nguyên tử hoặc phân tử chất đó. Số 6,02214129×10²³ – được gọi là hằng số Avogadro.
Độ âm điện là gì?
Độ âm điện là đại lượng đặc trưng định lượng cho khả năng của một nguyên tử trong phân tử hút electron (liên kết) về phía mình.
Kim loại là gì?
Kim loại (tiếng Hy Lạp là metallon) là nguyên tố có thể tạo ra các ion dương (cation) và có các liên kết kim loại, và đôi khi người ta cho rằng nó tương tự như là cation trong đám mây các điện tử.
Nguyên tử là gì?
Nguyên tử là hạt nhỏ nhất của nguyên tố hóa học không thể chia nhỏ hơn được nữa về mặt hóa học.
Phi kim là gì?
Phi kim là những nguyên tố hóa học dễ nhận electron; ngoại trừ hiđrô, phi kim nằm bên phải bảng tuần hoàn.
Những sự thật thú vị về hoá học có thể bạn chưa biết
Sự thật thú vị về Hidro
Hydro là nguyên tố đầu tiên trong bảng tuần hoàn. Nó là nguyên tử đơn giản nhất có thể bao gồm một proton trong hạt nhân được quay quanh bởi một electron duy nhất. Hydro là nguyên tố nhẹ nhất trong số các nguyên tố và là nguyên tố phong phú nhất trong vũ trụ.
Sự thật thú vị về heli
Heli là một mặt hàng công nghiệp có nhiều công dụng quan trọng hơn bong bóng tiệc tùng và khiến giọng nói của bạn trở nên vui nhộn. Việc sử dụng nó là rất cần thiết trong y học, khí đốt cho máy bay, tên lửa điều áp và các tàu vũ trụ khác, nghiên cứu đông lạnh, laser, túi khí xe cộ, và làm chất làm mát cho lò phản ứng hạt nhân và nam châm siêu dẫn trong máy quét MRI. Các đặc tính của heli khiến nó trở nên không thể thiếu và trong nhiều trường hợp không có chất nào thay thế được heli.
Sự thật thú vị về Lithium
Lithium là kim loại kiềm rất hoạt động về mặt hóa học, là kim loại mềm nhất. Lithium là một trong ba nguyên tố được tạo ra trong BigBang! Dưới đây là 20 sự thật thú vị về nguyên tố Lithium – một kim loại tuyệt vời!
Sự thật thú vị về Berili
Berili (Be) có số nguyên tử là 4 và 4 proton trong hạt nhân của nó, nhưng nó cực kỳ hiếm cả trên Trái đất và trong vũ trụ. Kim loại kiềm thổ này chỉ xảy ra tự nhiên với các nguyên tố khác trong các hợp chất.
Sự thật thú vị về Boron
Boron là nguyên tố thứ năm của bảng tuần hoàn, là một nguyên tố bán kim loại màu đen. Các hợp chất của nó đã được sử dụng hàng nghìn năm, nhưng bản thân nguyên tố này vẫn chưa bị cô lập cho đến đầu thế kỉ XIX.
So sánh các chất hoá học phổ biến.
C6H5-CH2-CHO và CH3CH2CH2CHO
Điểm khác nhau về tính chất vật lý, hoá học giữa chất Phenylacetaldehyde và chất Butanal (Butyraldehyde)
CH3-CH(CH3)-CHO và CH3-CH2-CH2-CH2-CHO
Điểm khác nhau về tính chất vật lý, hoá học giữa chất 2-metylpropanal và chất Pentanal
CH3(CH2)5CHO và CH3(CH2)5-C(NOH)-H
Điểm khác nhau về tính chất vật lý, hoá học giữa chất Heptanal và chất Heptanal oxime
C6H5-C(NNHC6H5)-CH3 và CH3-CH2-CH(OH)-CH2CH2CH2CH3
Điểm khác nhau về tính chất vật lý, hoá học giữa chất Acetone phenone phenylhydrazone và chất 3-heptanol